Cukrzyca typu 2 to nie tylko choroba, ale epidemia, która rozwija się latami — i to po cichu. To dlatego tak wiele osób dowiaduje się o niej przypadkiem, na przykład podczas wykonywania rutynowych badań. Jednak zanim glukoza wystrzeli w górę, organizm wysyła sygnały ostrzegawcze. Są one zwykle subtelne, łatwe do zignorowania, ale bardzo konkretne. Jakie objawy mogą świadczyć o rozwijającej się cukrzycy, zanim cokolwiek wyjdzie w wynikach badań. Przeczytaj, co na ten temat mówi ekspert Well Be Studio Zdrowie, dietetyk kliniczny Sebastian Dzuła.

Z artykułu dowiesz się:

• Jakie są pierwsze, nieoczywiste i rzadkie objawy cukrzycy, które często mylimy ze zmęczeniem, odwodnieniem czy brakiem silnej woli?
• Jak rozpoznawać pierwsze sygnały rozregulowanej gospodarki glukozowo-insulinowej i cukrzycy, która dotyczy wielu milionów Polaków?
• Kiedy zareagować, żeby nie było za późno?

Cukrzyca to poważny problem zdrowotny

Szacuje się, że w Polsce na cukrzycę chorują nawet 3 miliony ludzi, z czego większość nawet o tym nie wie. I nie ma tu mowy o przypadkach skrajnych, a o ludziach, którzy na co dzień pracują, wychowują dzieci, a nie mają pojęcia, że organizm wysyła im sygnały alarmowe.

Większość z nas myśli, że cukrzyca to coś, co po prostu się ma. Prawda jednak jest taka, że organizm ostrzega o tym dużo wcześniej — tylko trzeba te sygnały umieć rozpoznawać.

Co gorsza, nawet co piąty Polak ma stan przedcukrzycowy, a wiele osób w niedługim czasie przekroczy tę cienką linię, którą wyznaczają normy badań. To dlatego warto wiedzieć, jakie są pierwsze objawy cukrzycy — i reagować, zanim choroba zacznie uszkadzać organy i negatywnie wpływać na funkcjonowanie ustroju.

Ciągle chce ci się pić? Co chwilę biegasz do toalety?

Ciągle chce ci się pić? Co chwilę biegasz do toalety? Jeśli w nocy budzisz się 2-3 razy, żeby iść do łazienki albo czujesz nieustanne pragnienie, pomimo że dużo nie pijesz, to właśnie może być ten sygnał, że masz problem z glukozą we krwi.

A dlaczego? Przy wysokim stężeniu cukru nerki próbują się go pozbyć. Glukoza przechodzi do moczu, a wraz z nią woda. To się nazywa glukozuria. Tracisz płyny, organizm domaga się nawodnienia, stąd ciągłe pragnienie i oddawanie moczu.

Odpowiada też za to drugi mechanizm. Twój mózg rejestruje nadmiar glukozy jako stan zagrożenia. Próbuje temu zaradzić. Pojawia się wzmożone pragnienie, które ma na celu zwiększenie objętości osocza i obniżenie stężenia cukru we krwi. Organizm próbuje wypłukać glukozę wodą, zanim ta narobi szkód.

Czytaj: Glikemia bez tajemnic: co dietetyk mówi o skokach cukru, faktach i mitach?

Spanie a cukrzyca i zmęczenie, które nie mija

A może znasz taki scenariusz: masz za sobą 7-8 godzin snu, nie zarwałeś/aś nocy, a mimo to rano wstajesz jak Zombie, ledwo ogarniasz, a po południu czujesz się tak, jakby ktoś ci odciął zasilanie? To nie musi być lenistwo czy kwestia zmiennej pogody, a jeden z najczęstszych objawów cukrzycy: zmęczenie, które nie mija. Dlaczego tak się dzieje?

Glukoza, czyli cukier, to podstawowe źródło energii dla komórek. Problem w tym, że przy cukrzycy i często przy insulinooporności organizm nie potrafi z niej prawidłowo korzystać. Pomimo tego, że cukru jest dużo, organizm nie otrzymuje energii, ponieważ insulina — hormon, który powinien „otworzyć drzwi” i wpuścić glukozę, nie działa tak, jak powinien. To tak, jakby mieć pełny bak paliwa, którego silnik nie dostaje.

Duże wahania cukru we krwi

Cukrzyca typu 2 to nie tylko wysoki cukier, ale i huśtawka, która wykańcza organizm. Mogą pojawiać się duże wahania poziomu cukru, kiedy glukoza szybuje w górę po posiłku, a potem gwałtownie spada. Czujesz się wówczas jak na karuzeli. Pojawia się senność, drżenie rąk, rozdrażnienie czy wilczy głód.

Na początku organizm próbuje sobie poradzić z rosnącym poziomem glukozy, produkując coraz więcej insuliny. I to właśnie jej wysoki poziom może utrzymywać cukier w normie, ale kosztem ogromnego obciążenia trzustki i całego organizmu. W efekcie glukoza na czczo może wyglądać dobrze, a po posiłku skacze do 160 czy 180 mg/dl, po czym gwałtownie spada. I tak w kółko.

I to właśnie te wahania, a nie sam cukier na czczo są często odpowiedzialne za zmęczenie, napady głodu, mgłę mózgową i gorszy nastrój. Jeśli czujesz się „rozjechany/a” po posiłkach, masz spadki energii albo drżenie rąk pomiędzy posiłkami, warto się temu przyjrzeć.

Zmiany skórne w cukrzycy 

Innym objawem cukrzycy są zmiany skórne: na przykład skaleczenie, które nie goi się tygodniami czy otarcie od buta, które jest coraz bardziej zaczerwienione i sączy się coś z niego, a czasem nawet powstaje zapalenie. Jeśli zdarza się to często, również warto się temu przyjrzeć — problemy z gojeniem się ran mogą być jednym z pierwszych objawów cukrzycy. Dlaczego?

Wysoki poziom glukozy we krwi wpływa negatywnie na cały układ krążenia. Naczynia krwionośne, które odpowiadają za dostarczanie tlenu i składników odżywczych do tkanek, zwłaszcza te najmniejsze, ulegają uszkodzeniu. W efekcie rany są coraz gorzej dotlenione, lokalna odporność tkanek spada, a regeneracja idzie opornie.

Przewlekła hiperglikemia osłabia także działanie leukocytów, czyli komórek odpornościowych, które powinny chronić przed infekcją. W rezultacie gojenie niewielkich uszkodzeń skóry trwa zdecydowanie za długo. Często kończy się to rozwojem stanu zapalnego czy owrzodzenia. Jeśli obserwujesz takie zmiany, koniecznie zrób badania krwi.

Czytaj: Glukoza w dół – tak Cię oszukują! Fakty i mity, które musisz znać!

Cukrzyca a dieta

Znasz to? Po zjedzeniu obiadu, nawet pożywnego, dobrze zbilansowanego, organizm domaga się czegoś słodkiego? Jeśli dzieje się to regularnie, nie chodzi zwykle o łakomstwo czy słabą wolę, a może świadczyć o zachwianiu gospodarki glukozowo-insulinowej. To często zwiastun zaburzonego metabolizmu, insulinooporności bądź rozwijającej się cukrzycy. A dlaczego?

Po posiłku organizm wydziela insulinę, żeby obniżyć poziom glukozy we krwi.  U osób z insulinoopornością ten wyrzut jest zbyt duży, więc hormon działa za mocno i za długo, co powoduje nagły spadek cukru kilka godzin po jedzeniu. To daje objawy hipoglikemii reaktywnej. Jej objawem jest rozdrażnienie, drżenie rąk, senność, silne łaknienie słodyczy — organizm próbuje szybko podnieść spadający cukier.

Cukrzyca a wahania nastroju, mgła mózgowa i rozkojarzenie

Czy gorszy humor i wahania nastroju, mgła mózgowa, rozkojarzenie i poczucie nie bycia sobą mogą mieć związek z cukrzycą bądź stanem przedcukrzycowym? Okazuje się, że jak najbardziej: może to być objaw metaboliczny zaburzeń gospodarki glukozowo-insulinowej. Dowodzą tego badania naukowe.

Dlaczego tak się dzieje? Ma to związek z zaburzoną syntezą neuroprzekaźników, takich jak serotonina czy dopamina. Wpływa na stabilność emocjonalną, nastrój, także pamięć i koncentrację.

Pierwsze objawy cukrzycy – suche, popękane usta

Suche wargi, popękane kąciki ust? Zwłaszcza zimą łatwo to zrzucić na zimne i suche powietrze. A to również może być pierwszy objaw cukrzycy. Dlaczego?

Przy podwyższonym poziomie cukru organizm traci wodę, która ucieka szybciej, niż organizm może ją uzupełnić. Dodatkowo zaburzona zostaje praca gruczołów ślinowych. Zatem jeśli pomimo nawilżania i nawadniania organizmu problem nie znika, warto się temu przyjrzeć pod kątem cukrzycy.

Czytaj: Otyłość brzuszna u kobiet i mężczyzn: jak zrzucić brzuch piwny?

Podejrzewasz cukrzycę? Reaguj! Zrób badania, idź do lekarza, zmień dietę

Pamiętaj, że glukoza nie zaczyna się od poziomu glukozy 300 mg/dl we krwi czy spektakularnych objawów. Wręcz przeciwnie: rozwija się cicho, latami, zwykle od objawów, które łatwo zignorować. I właśnie dlatego wiele osób nie wiem, że coś jest nie tak i nie czuje, że organizm alarmuje, że dzieje się coś niedobrego.

Trzeba mieć świadomość, że cukrzyca nie jest problemem marginalnym, dotyczącym wyłącznie ludzi starszych czy otyłych. Nie zależy od wieku czy wyglądu. Dlatego warto być czujnym: nie panikować, ale i nie bagatelizować sytuacji. Reaguj: zrób badania, idź do lekarza, zmień dietę. Im wcześniej zostanie wykryty problem, tym większa szansa na ustabilizowanie sytuacji.